Giht - uzroci, simptomi, dijagnoza i tretman
Giht, poznat kao artritis urica (eng. gout) je intenzivno bolna forma inflamatornog artritisa koja izaziva akutnu upalu i bol u zglobovima. Karakterisan je naglim, jakim bolovima, crvenilom i osetljivošću u zglobovima.
Ovo stanje, čije latinsko ime „gutta“ implicira „kap“, simbolizuje akumulaciju kristala urata u zglobovima aludirajući na koncept da se otrovne supstance talože u zglobovima. Po internacionalnoj klasifikaciji bolesti (ICD-10), giht se kategorizuje pod šifrom M10.
Epidemiologija gihta i istorijski kontekst
Epidemiološki, giht je relativno česta bolest, naročito među starijim osobama i muškarcima. Sa procenom da oko 1-2% populacije u razvijenim zemljama pati od ove bolesti. sa većom prevalencijom među muškarcima i starijim osobama. Ova bolest bila je poznata još u antičko doba, a u istoriji se često povezivala sa izobiljem i prekomernim uživanjem u hrani i piću, što je dovelo do njegovog naziva „bolest kraljeva“.
Zanimljive činjenice o gihtu
-
- Istorija beleži da su poznate ličnosti poput Benjamina Franklina i Henrika VIII, Isaaka Newtona i Leonarda da Vincija patile od gihta.
-
- U 18. veku, kao bolest izobilja giht je čak bio statusni simbol među evropskom elitom.
-
- U 17. veku, doktori su giht tretirali koristeći bizarne metode kao što su puštanje krvi i terapije toksinima.
Giht uzroci
Šta uzrokuje giht?
Giht se razvija kada dolazi do povećanja nivoa mokraćne kiseline u krvi, koje može rezultirati formiranjem kristala urata u zglobovima.
Giht nastaje kada se u zglobovima nakupljaju urati, solo mokraćne kiseline. Mokraćna kiselina se stvara razgradnjom purina, koji su prisutni u mnogim namirnicama. Normalno, mokraćna kiselina se rastvara u krvi, prolazi kroz bubrege i izlučuje se urinom. Međutim, ako telo proizvodi previše mokraćne kiseline ili nije sposobno da je adekvatno izluči, nivo mokraćne kiseline u krvi raste, dovodeći do gihta.
Giht simptomi
Giht obično počinje iznenadnim, jakim bolovima u jednom ili više zglobova. Prvi simptomi gihta često uključuju noćne napade oštrog bola, crvenila, i otoka, najčešće na području palca na nozi.
Zglob postaje crven, topao i izuzetno osetljiv na dodir. Ovi simptomi mogu iznenada nastupiti i postati toliko intenzivni da čak i dodir tkanine – čarape ili pokrivača može biti nepodnošljiv. Napadi gihta mogu trajati nekoliko dana, a zatim nestati i mogu se ponavljati ako se ne leči.
Giht dijagnoza
Kako se dijagnostikuje giht?
Dijagnoza gihta se postavlja na osnovu simptoma, kliničkog pregleda i laboratorijskih testova koji uključuju merenje nivoa mokraćne kiseline u krvi. Ponekad se vrši i punkcija zgloba i aspiracija zglobne tečnosti. Tj. analiza sinovijalne tečnosti, tečnosti unutar zglobova, kako bi se potvrdilo prisustvo uratnih kristala. Prisustvo karakterističnih, igličastih kristala urata potvrđuje dijagnozu.
Šta je mokraćna kiselina i zašto je bitna?
Mokraćna kiselina je krajnji proizvod metabolizma purina u organizmu. Visok nivo ove kiseline u krvi ključan je za razvoj gihta. Njeni visoki nivoi su preduslov za formiranje kristala koji se talože u zglobovima. odnosno njeno povećanje u krvi može dovesti do formiranja kristala urata koji se talože u zglobovima i tkivima, uzrokujući za giht tipične bolove, otok i upalu.
Giht lečenje
Lečenje gihta fokusira se na ublažavanje simptoma i sprečavanje budućih napada. U akutnoj fazi i u slučaju povremenih napada daju se odgovarajući lekovi. U hroničnom fazama postoje druge terapijske opcije. U svakom slučaju važno je da ste informisani o svim opcijama i da konsultujete lekara pre uzimanja terapija za koje je potreban lekarski nalog ili recept.
Najbolje tablete za giht
Najbolje tablete za giht ili tablete za giht bez recepta su nam često prve asocijacije kad pomislimo na lek za giht. Postoji više grupa lekova kao i dijeta i prirodnih alternativa koje mogu da buidiu vrlo efikasne u saniranju napada gihta kao i u sprečavanju ponavljanja.
-
- Lekovi za giht: Antiinflamatorni lekovi, kao što su ibuprofen i naproksen, koriste se za kontrolu bola i upale. Kolhicin je efikasan u smanjenju upale tokom akutnih napada, dok su allopurinol i febuksostat korisni za kontrolu nivoa mokraćne kiseline na duže staze. Primenjuju se nekad i kortikosteoridi.
-
- Tablete za giht bez recepta: Za blage slučajeve mogu se koristiti OTC antiinflamatorni lekovi, ali je važno konsultovati se sa lekarom pre njihove upotrebe. A pod ovim terminom se često podrazumevaju i prirodni lekovi protiv bolova i upala u zglobovima, gelovi kao Orthogol gel suplementi kao što je ORTHOGOL.
-
- Lekovi za smanjenje mokraćne kiseline: Allopurinol i febuksostat pomažu u redukciji proizvodnje mokraćne kiseline, sprečavajući time formiranje novih kristala.
U slučaju hroničnog gihta i odloženih kompliakcija lečenje je kompleksnije i nekad su potrebne i ortopedsko hirurške procedure.
Ishrana kod gihta
Modifikacije ishrane kod gihta igra ključnu ulogu u upravljanju gihtom. Ishrana je neizostavni integrativni deo tremana gihta.
Preporučuje se izbegavanje hrane bogate purinima kao što su crveno meso, morski plodovi, i alkoholna pića. Umesto toga, preporučuje se konzumiranje voća, povrća, integralnih žitarica i mlečnih proizvoda sa niskim sadržajem masti.
Za više informacija imamo čitav članak posvećen ishrani kod gihta.
Prirodni lekovi suplementi kod gihta
Kad se postavi dijagniza gihta, suplementi mogu igrati dopunsku ulogu u kombinaciji s dijetalnim i medicinskim pristupima. Evo pregleda nekih suplemenata koji se često preporučuju:
- Vitamin C: Istraživanja sugerišu da vitamin C može pomoći u smanjenju nivoa mokraćne kiseline u krvi. Preporučuje se uzimanje umerenih doza, jer visoke doze mogu imati suprotan efekat.
- Omega-3 masne kiseline: Omega-3 suplementi, poput ribljeg ulja, mogu pomoći u smanjenju upale i bolova povezanih sa gihtom.
- Kurkumin (aktivni sastojak kurkume): Poznat po svojim protivupalnim svojstvima, kurkumin može biti koristan u ublažavanju simptoma gihta.
- Bosvelija: biljni ekstrakt bosvelije – koji se nalazi u ORTHOGOL-u, je poznat po svojim antiinflamatornim svojstvima i može pomoći u smanjenju upale kod artritisa, uključujući i giht.
- Hijaluronska kiselina: Iako se češće koristi za osteoartritis, hijaluronska kiselina može pružiti olakšanje i podmazivanje u zahvaćenim zglobovima i kod gihta.
- Kolagen: Suplementacija kolagenom može podržati zdravlje zglobne hrskavice, što je korisno u preventivi i upravljanju simptomima artritisa.
- Glukozamin i hondroitin: Iako su popularni za osteoartritis, efikasnost glukozamina i hondroitina kod gihta nije jasno potvrđena. Međutim, mogu pomoći u održavanju zdravlja zglobova i hrskavice. Na taj način mogu da podrže i zaštite zglobove koje giht oštećuje.
Pri odabiru suplemenata važno je konsultovati se sa zdravstvenim stručnjakom, kako bi se osiguralo da su oni sigurni i prikladni za vaš specifični zdravstveni profil i terapijski režim.Hronični giht – šta da očekujemo
Hronični giht – šta možemo da očekujemo
Kod hronične forme gihta, koja se razvija kod pacijenata koji dugo vreme nisu adekvatno lečeni, mogu se javiti sledeći problemi:
-
- Tofus tj. tofi: Guste, često bolne nakupine kristala urata u mekim tkivima, posebno oko zglobova, na ušima, prstima šaka i stopala, laktovima ili Ahilovoj tetivi.
-
- Zglobna oštećenja: Stalna upala može dovesti do erozije zglobova, smanjene pokretljivosti i hroničnog bola.
-
- Bubrežni kamenci: Akumulacija kristala urata može dovesti do formiranja bubrežnih kamenaca, što može oštetiti bubrege i otežati njihovu funkciju.
-
- Intersticijska nefropatija: Hronična visoka razina mokraćne kiseline može uzrokovati bubrežna oštećenja, što može dovesti do smanjene funkcije bubrega i čak do hronične bubrežne bolesti.
-
- Povećani rizik od kardiovaskularnih bolesti: Hronični giht može biti povezan s većim rizikom od srčanih oboljenja, uključujući hipertenziju i aterosklerozu.
Neadekvatno lečenje gihta ne samo da povećava rizik od ovih komplikacija, već može značajno uticati na kvalitet života pacijenta, ograničavajući njegovu mobilnost i svakodnevne aktivnosti. Zbog toga je važno da se giht leči kontinuirano i ciljano, uz redovne kontrole kod lekara.
Da li je giht izlečiv?
Iako giht nije potpuno izlečiv, može se efikasno kontrolisati adekvatnom terapijom i promenama u načinu života. Osobe sa dijagnozom gihta uz prvilnu isgranu i adekvatnu terapiju mogu voditi normalan, aktivan i produktivan život bez hroničnog bola.
Zaključak
-
- Giht je oblik artritisa uzrokovan nakupljanjem urata.
-
- Simptomi uključuju iznenadne, jake bolove i upalu zglobova.
-
- Dijagnoza se postavlja na osnovu simptoma i laboratorijskih testova.
-
- Lečenje uključuje upotrebu antiinflamatornih lekova i promene u ishrani.
-
- Sa pravilnim lečenjem, giht se može efikasno kontrolisati.
Izvori za dalje istraživanje
-
- Mayo Clinic
-
- Arthritis Foundation
Najvažnija najčešće pitanja i odgovori o gihtu
Šta treba izbegavati u ishrani ako imam giht? Izbegavajte hranu bogatu purinima kao što su crveno meso i morski plodovi, kao i alkohol.
Koji su prvi simptomi gihta? Prvi simptomi uključuju iznenadni bol u palcu noge, crvenilo i oticanje.
Kako se leči giht? Giht se leči antiinflamatornim lekovima, promenama u ishrani, i lekovima koji regulišu nivo mokraćne kiseline.
Kako mokraćna kiselina utiče na giht? Visok nivo mokraćne kiseline može dovesti do formiranja kristala u zglobovima, što uzrokuje bol i upalu.
Koje lekove koristiti za giht? Za lečenje gihta koriste se kolhicin, ibuprofen, allopurinol i febuksostat.
Koje aktivnosti treba izbegavati ako patim od gihta? Izbegavajte aktivnosti koje izazivaju zglobne stresove (skakačke i sportove sa opterećenjima, teži fizički rad i sl.) i konzumaciju hrane bogate purinima.
Kako brzo ublažiti simptome gihta kod kuće – oblozi za giht? Primena hladnih obloga i gela kao što je Orthogol gel i uzimanje protivupalnih lekova može brzo ublažiti simptome.
Koji su dugoročni efekti gihta na zdravlje? Dugoročni efekti mogu uključivati teže oštećenje zglobova (kolena, kukova, laktova, šaka i sl.) bubrežne kamence i povećani rizik od kardiovaskularnih bolesti.
Kako dijeta utiče na giht? Dijeta bogata purinima može povećati nivo mokraćne kiseline i izazvati napade gihta, dok zdrava dijeta može pomoći u kontrolisanju simptoma.
Koja je uloga genetike u gihtu? Genetika može značajno doprineti predispoziciji za razvoj gihta, utičući na metabolizam mokraćne kiseline. Zato je važna prevencija ako znate za genetsko opterećenje.
Da li je moguće potpuno izlečiti giht? Giht nije potpuno izlečiv, ali se može efikasno kontrolisati pravilnom terapijom i pozitivnim promenama u načinu života i ishrani.
OSLOBODI SE BOLA PRIRODNO
UBLAŽI BOL, OTOK I UKOČENOST ZGLOBA
uBRZAJ OPORAVAK
4 Одговор